KUALA LUMPUR – Kejadian tanah runtuh berhampiran tapak perkhemahan di Father’s Organic Farm, Jalan Genting, Batang Kali, Selangor berhampiran Gohtong Jaya awal pagi semalam sehingga meragut puluhan nyawa, mungkin berpunca daripada kegagalan benteng di kawasan itu.
Berdasarkan beberapa gambar kawasan tanah runtuh dan video udara dirakam dron yang dilakukan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (JBPM), seorang pakar alam sekitar dan jalan raya berkata, beban berlebihan di cerun di tapak perkhemahan itu juga boleh menyumbang kepada bencana terbabit.
“Dalam kes ini, saya mengesyaki limpahan dari kawasan benteng akibat longkang tersumbat atau mungkin berlaku hujan lebat beberapa hari sebelum kejadian serta air melimpah di tepi jalan,” menurut mantan Pengarah Jabatan Kerja Raya (JKR), Jeneral Datuk Seri Ir Roslan Md Taha.
Menegaskan bahawa benteng itu mempunyai bentuk berbeza daripada cerun terbabit, beliau berkata, walaupun ia diselenggara dengan baik di Jalan Batang Kali – Gohtong Jaya, sangat sukar untuk mengawal aliran air di kawasan itu.
Beliau berpendapat, unit peronda perlu menyelenggara benteng termasuk mengalihkan cebisan kayu, daun kering atau serpihan bagi memastikan perparitan berfungsi dan tiada air bertakung di situ.
“Memandangkan Disember ini musim hujan, perlu ada pasukan pemantau yang ditugaskan oleh pemilik jalan.
“Apabila terdapat takungan atau longkang tersumbat, limpahan air itu sangat berbahaya yang boleh membawa bencana,” katanya sambil menambah unit pemantauan jalan raya juga perlu meletakkan papan tanda amaran, seperti pokok tumbang atau pergerakan tanah.
Beliau menegaskan, longkang tersumbat akan mengakibatkan kegagalan pembetung dan meningkatkan pengekalan air tanah yang akan menyebabkan masalah cerun berlaku.
“Pembetung boleh tersekat dan tidak berfungsi dengan berkesan menyebabkan air bocor dan menyusup. Apabila air melimpah di cerun benteng, kecenderungan tanah runtuh akan menjadi sangat tinggi.
“Saya agak yakin longkang di tepi jalan itu tidak diselenggara dan berkemungkinan tersumbat serta disebabkan air atau hujan melimpah daripada benteng,” kata Roslan yang mempunyai latar belakang akademik dalam bidang kejuruteraan awam, kejuruteraan alam sekitar awam dan alam sekitar.
Mantan Presiden Lembaga Jurutera Malaysia itu berpendapat, tekanan cerun seperti pembukaan tanah di hilir mungkin memburukkan lagi situasi berkenaan.
“Sesetengah pembersihan tanah di ladang (kawasan) itu boleh memburukkan lagi keadaan tanah runtuh dan menyebabkan gangguan di hilir, selain menambah beban di cerun sehingga mengakibatkan tanah runtuh.
“Apabila berlaku gangguan di bahagian bawah seperti kebun sayur dan pembersihan cerun bukit, ia mungkin menimbulkan beberapa kesan tambahan,” katanya yang memiliki pengalaman selama 37 tahun sebagai kakitangan perkhidmatan awam.
“Dalam kes ini, lebihan bebanan dari atas akan menjadi sangat berat dan bebanan di bahagian bawah atau struktur cerun, mungkin tidak dapat menampung ‘bahagian longgar’ di bawah,” tambahnya.
Manakala, menurut Pengarah Jabatan Mineral dan Geosains, Hisamuddin Termidi, kawasan tanah runtuh itu adalah sepanjang 500 meter (m) dengan lebar 200 m dan kedalaman kira-kira lapan meter.
“Tanah runtuh itu menyaksikan pergerakan 450,000 meter padu,” katanya.
Ketika ditanya sama ada tragedi itu mempunyai persamaan dengan kejadian tanah runtuh di Bukit Antarabangsa pada tahun 2008, Roslan bersetuju.
Dalam laporan jawatankuasa teknikal khas dikemukakan kepada kerajaan Selangor, antara faktor dikaitkan dengan tragedi 14 tahun lalu itu adalah ‘tanah longgar’ di cerun ketika pembinaan, kurang penyelenggaraan kepada sistem perparitan di kawasan sekitar dan hujan berterusan selama beberapa minggu sebelum tanah runtuh berlaku.
Semalam, Hisamuddin berkata, kejadian tanah runtuh itu berpunca daripada kelemahan lereng bukit akibat aliran air bawah tanah.
Katanya, berdasarkan pemerhatian awal jabatan itu, ‘bahan homogen’ dari bahagian atas tanah tinggi ‘jatuh’, selepas dasar cerun hilang, berikutan terdedah kepada air.
Menteri Sumber Asli, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim, Nik Nazmi Nik Ahmad selepas meninjau lokasi itu berkata, pihak berkuasa tidak menolak kemungkinan tanah runtuh susulan akan berlaku di tapak perkhemahan itu. – The Vibes, 17 Disember 2022
.jpeg)
