KUALA LUMPUR - Adakah Melaka dan George Town berisiko kehilangan senarai Tapak Warisan Dunia yang mendapat pengiktirafan Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Kebudayaan (UNESCO)?
Pembangunan berlebihan, dasar kurang jelas, dan kekurangan penyertaan komuniti nampaknya mendorong ke arah itu.
Tindakan kerajaan Melaka baru-baru ini menukar nama Bukit St Paul kepada Bukit Melaka mencetuskan perdebatan ramai mengenai kekurangan penglibatan masyarakat dalam keputusan membabitkan pelbagai komuniti di sesebuah bandar.
Perdebatan itu bagaimanapun memasuki episod baharu dengan persoalan yang dibangkitkan mengenai kemungkinan Melaka dan George Town kehilangan status Tapak Warisan Dunia mereka.
Ini disebabkan kekurangan penyertaan masyarakat dalam keputusan yang menjejaskan ruang warisan budaya dalam tapak tersebut.
Kedua-duanya tercatat bersama dalam senarai WHS oleh UNESCO sebagai "Bandar Bersejarah Selat Melaka" pada Julai 2008.
Adakah pengabaian terhadap penglibatan dan penyertaan komuniti menjadi alasan untuk kehilangan penyenaraian tersebut?
Menjawab soalan dikemukakan The Vibes mengenai perkara ini, pejabat media UNESCO yang berpangkalan di Paris berkata, penyahsenaraian boleh berlaku apabila hartanah kehilangan ciri-ciri yang memerlukan inskripsinya dalam senarai WHS.
Dalam maklum balas e-mel, pejabat media UNESCO berkata, penyertaan masyarakat sememangnya satu jangkaan yang dipegang teguh dalam garis panduan operasi dan objektif strategik utama pertubuhan itu.
“Memandangkan semakin banyak bandar dan tapak warisan di kawasan bandar tercatat dalam senarai Tapak Warisan Dunia, penyertaan masyarakat secara semula jadi menjadi komponen penting dalam pengurusan senarai tersebut,” katanya.
Pada 2015, Perhimpunan Agung Negara-Negara Pihak kepada Konvensyen Warisan Dunia 1972 menerima pakai cadangan dasar untuk mengintegrasikan Perspektif Pembangunan Mampan ke dalam Proses Konvensyen Warisan Dunia.
Tegas UNESCO, cadangan tersebut mengulangi peranan masyarakat tempatan dalam perkara itu.
“Memandangkan semakin banyak bandar dan tapak warisan di kawasan bandar tercatat dalam senarai Tapak Warisan Dunia, penyertaan masyarakat secara semula jadi menjadi komponen penting dalam pengurusan senarai tersebut,” katanya.
“Komuniti” atau penyertaan komuniti dalam pengurusan tapak ialah salah satu objektif strategik utamanya iaitu 5C: pemuliharaan, kredibiliti, pembinaan kapasiti, komunikasi dan komuniti, yang ditetapkan oleh Jawatankuasa Warisan Dunia untuk memudahkan pelaksanaan Konvensyen Warisan Dunia,” katanya.
Garis Panduan Operasi UNESCO (perenggan 26) untuk Pelaksanaan Konvensyen Warisan Dunia bercakap mengenai "meningkatkan peranan masyarakat dalam pelaksanaan Konvensyen Warisan Dunia" dan istilah "komuniti" boleh didapati dalam beberapa bahagian garis panduan operasi.
Adakah kerajaan Melaka melanggar prinsip yang mewajibkan penyenaraian senarai Tapak Warisan Dunia?
Tiada butiran khusus mengenai bukit di Melaka dalam data pencalonan untuk Melaka dan George Town tetapi terdapat makluman mengenai "runtuhan gereja di Bukit St Paul".
Data lebih tertumpu kepada rangkaian rumah kedai dan rumah bandar, selain keaslian dan integritinya.
Nilai Universal Luar Biasa (OUV) tapak tersebut, bagaimanapun secara meluas mengulangi bahawa kedua-dua bandar tersebut membuktikan warisan dan tradisi berbilang budaya yang hidup di Asia, di mana pelbagai agama dan budaya bertemu dan wujud bersama.
Sifat itu dicerminkan menerusi nama berbeza bukit tersebut dirujuk oleh masyarakat setempat.
Ini pada asasnya memerlukan warisan bersama pelbagai komuniti di kedua-dua bandar untuk diakui dan dipertahankan.
Adalah menarik untuk diperhatikan bahawa dalam tempoh 50 tahun yang lalu, tiga tapak telah dinyahkeluar daripada senarai Tapak Warisan Dunia UNESCO.
Senarai terbaharu ialah Liverpool di England (Julai 2021) di mana pembangunan seperti projek Liverpool Waters dianggap membawa kepada "kemerosotan serius" OUV di kawasan itu dan menyebabkan "kerugian ketara terhadap keaslian dan integritinya".
Selain itu, santuari Arabian Oryx di Oman (2007), yang telah dikeluarkan daripada senarai berikutan pemburuan haram yang berleluasa dan degradasi habitat.
Turut dikeluarkan dari senarai iaitu Lembah Dresden Elbe di Jerman (2009) yang menyaksikan penduduk mengundi bahawa gelaran UNESCO tidak diperlukan selepas pembinaan jambatan untuk mengurangkan kesesakan trafik menyebabkan tapak itu diletakkan di bawah "senarai terancam" Tapak Warisan Dunia pada 2008. - The Vibes, 22 Ogos 2022
.jpeg)
