KOTA KINABALU - Penyahklasifikasian laporan siasatan nahas udara, Double-Six Tragedy dibuat kerajaan Persekutuan mencetuskan reaksi kurang baik dalam kalangan mereka yang memerhati perkara itu sejak bertahun.
Anak kepada seorang daripada 11 mangsa kejadian itu, Datuk Peter Mojuntin, iaitu Datuk Donald Mojuntin memberitahu The Vibes bahawa beliau pada awalnya terkejut apabila kerajaan memutuskan untuk mengklasifikasi laporan berkenaan, namun menyifatkan kandungannya sebagai ‘normal’.
Beliau berkata, tiada kandungan laporan itu mempunyai apa-apa kepentingan awam, selain dakwaan juruterbang tidak berpengalaman atau cuai yang menurutnya, bukan sebab untuk meletakkan dokumen terbabit di bawah Akta Rahsia Rasmi (OSA).
“Persoalan terbesar sekarang ialah mengapa ia diklasifikasikan pada mulanya, (tetapi) tidak membawa ‘penamatan kes’ kepada keluarga mangsa? Inilah yang membingungkan fikiran kami.
“Keluarga sudah melalui kesakitan selama 46 tahun tanpa mengetahui apa yang berlaku. Setiap tahun di memorial pada 6 Jun, banyak persoalan, teori konspirasi keluar kerana laporan itu tidak didedahkan kepada umum.
“Tetapi sekarang apabila didedahkan, tiada justifikasi mengapa ia berada di bawah OSA. Sudah tentu, ia agak anti-klimaks, mengecewakan dan mengelirukan. Mengapa menyembunyikan ini daripada keluarga yang sedang melalui begitu banyak?” katanya.
Donald berkata, walaupun berterima kasih kepada kerajaan kerana mengeluarkan laporan itu, beliau kini tidak tahu bagaimana untuk meluahkan perasaannya.
Katanya, apa yang dia ketahui adalah beberapa ahli keluarganya terluka dengan tindakan kerajaan Persekutuan merahsiakan perkara itu sebelum ini.
“Mereka tidak mendapat ‘penamatan kes’ yang mereka jangkakan apabila laporan itu keluar. Ia hanya menimbulkan lebih banyak persoalan,” kata Mojuntin.
Malah, beliau turut mempersoalkan kepentingan siapa yang cuba dilindungi kerajaan Persekutuan.
Beliau berkata, laporan itu tidak berbahaya dari segi kepentingan awam dan keselamatan negara.
Pada masa sama, Donald menyatakan, beberapa pemimpin sudah membayangkan bahawa jika laporan itu didedahkan kepada umum, ia akan bertentangan dengan kepentingan awam atau keselamatan negara.
‘Putrajaya mesti mendesak Canberra mengeluarkan laporannya sendiri’
Mantan Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Yong Teck Lee berkata, laporan dikeluarkan Kementerian Pengangkutan itu, masih belum menjelaskan sepenuhnya misteri di sebalik nahas udara tragis pada 1976 terbabit.
Beliau menegaskan, Putrajaya mesti memaksa Australia mengeluarkan laporannya sendiri mengenai insiden amat kontroversi itu, yang dikatakan beberapa butiran telah dikeluarkan.
“Selepas membaca laporan Malaysia mengenai nahas udara Double-Six Tragedy yang terkenal, saya mengekalkan pandangan saya bahawa kerajaan Malaysia harus segera meminta kerajaan Australia mengeluarkan laporan penuh mereka mengenai nahas udara sama.
“Hanya selepas itu boleh ada ‘penamatan kes’ kepada kemalangan udara tragis terbabit,” katanya dalam jawapan ringkas di sini, hari ini.
Terdahulu, semalam, Menteri Pengangkutan, Anthony Loke berkata, laporan akhir siasatan Double-Six Tragedy yang berlaku pada 6 Jun 1976, sudah dinyahklasifikasi dan kini boleh dimuat turun dari laman sesawang rasmi Kementerian Pengangkutan.
Laporan itu memetik masalah teknikal ‘luar biasa’ sebagai punca, dan menyimpulkan bahawa kesilapan pengiraan yang mengelilingi pusat graviti membabitkan ekor pesawat adalah ‘kemungkinan punca’ nahas yang turut mengorbankan Ketua Menteri Sabah ketika itu Tun Fuad Stephens dan 10 individu lain.
Bagaimanapun, seperti diperkatakannya, Teck Lee merujuk kepada kepentingan laporan ketika ini yang dipegang Arkib Negara Australia bertajuk ‘Accident Malaysia Nomad Aircraft 9M-ATZ on 6 Jun 1976’, dengan ‘bahagian tertentu teks itu sudah dipadam’.
Hanya dengan kedua-dua versi Malaysia dan Australia akan ada penutupan kepada tragedi Double-Six, kata Teck Lee.
Teck Lee sudah membangkitkan perkara itu sebelum kandungan laporan Malaysia berkenaan didedahkan kepada umum.
Ia dapat dilihat apabila tidak lama selepas Kabinet memutuskan untuk menyahklasifikasi laporan itu, Teck Lee memaklumkan bahawa punca Arkib Negara Australia menahan penerbitan laporan penuh negara mereka adalah kerana ‘pengeluaran maklumat itu secara munasabah dijangka, boleh menyebabkan kemudaratan kepada hubungan antarabangsa di antara negara Komanwel’.
Menurutnya, pejabat Arkib Negara Australia menyatakan bahawa ‘rekod mereka mengandungi butiran teknikal yang mungkin menjejaskan hubungan Komanwel (Australia) dengan kerajaan negara asing sedia ada’.
Pejabat itu berkata demikian dalam jawapan kepada wakil Yong pada 14 Mac 2021.
Beliau menyatakan bahawa ‘negara asing’ merujuk kepada Malaysia.
‘Tiada apa-apa yang membenarkan pengelasannya’
Presiden Persatuan Undang-undang Sabah, Roger Chin mempersoalkan keperluan laporan itu didedahkan selepas hampir 47 tahun.
“Laporan didedahkan itu tidak mengandungi apa-apa yang akan mewajarkan klasifikasinya sebagai rahsia. Sudah pasti masanya untuk kebebasan maklumat (undang-undang) dikuatkuasakan di Malaysia dan Sabah.
“Apa yang berlaku dalam peristiwa berusia 47 tahun ini tidak boleh diulang kerana ia hanya membawa kepada spekulasi tidak wajar, teori konspirasi dan sakit hati bagi kebanyakan mereka yang berkenaan,” kata Chin.
Beliau sebelum itu menegaskan bahawa tiada teori konspirasi akan disangkal.
Pengeluaran laporan nahas udara itu dibuat berikutan perintah Mahkamah Tinggi Kota Kinabalu kepada kerajaan Persekutuan untuk menyahklasifikasi siasatan persekutuan berhubung insiden berlaku itu.
Selain Fuad, kemalangan itu meragut nyawa 10 individu, termasuk barisan pimpinan kanan kerajaan Sabah, iaitu Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan Sabah, Datuk Peter Joinod Mojuntin; Menteri Perhubungan dan Kerja Raya Sabah, Datuk Chong Thien Vun; Menteri Kewangan Sabah, Datuk Salleh Sulong; pembantu Menteri kepada Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Darius Binion dan Setiausaha Tetap Kementerian Kewangan Sabah, Datuk Wahid Peter Andau.
Mangsa lain adalah Pengarah Unit Perancang Ekonomi Sabah, Dr Syed Hussein Wafa; Setiausaha Sulit kepada Menteri Kewangan, Ishak Atan; Pengawal Peribadi kepada Ketua Menteri Sabah, Koperal Said Mohammad; anak kepada Ketua Menteri Sabah, Johari Fuad Stephens dan juruterbang pesawat itu, Gandhi J Nathan.
Keluarga terluka dengan kerahsiaan menyelubungi kes terbabit
Sementara itu, ahli keluarga seorang daripada mangsa, Iskandar Sulong, mengulangi soalan Chin mengenai mengapa kerajaan pusat terpaksa merahsiakan laporan siasatan selama hampir lima dekad.
“Kenapa mereka perlu menyembunyikannya?” tanya Iskandar sambil menambah ‘sakit’ kerana ia disimpan begitu lama.
Pada masa sama, Iskandar yang juga anak kepada Salleh Sulong bersetuju Australia patut mengeluarkan laporannya.
Ahli Parlimen Penampang, Datuk Ewon Benedick dijadual menyerahkan laporan siasatan kepada keluarga mendiang Mojuntin dan Binion hari ini.
Pada 11 Julai 2022, Mahkamah Tinggi Kota Kinabalu memutuskan memihak kepada permohonan mantan Ketua Menteri Sabah, Tan Sri Mohd Harris Salleh untuk semakan kehakiman bagi membuat laporan itu kepada umum.
Beliau memberitahu akhbar harian tempatan itu, sebagai reaksi terhadap keputusan mahkamah bahawa sejak nahas udara terbabit, ‘dia dipaksa bersabar dengan sindiran pada setiap ulang tahun bahawa dia mungkin ada kaitan dengan tragedi Double-Six’.
Harris dilantik sebagai Ketua Menteri Sabah susulan nahas udara itu dan seterusnya menandatangani perjanjian minyak yang menghasilkan royalti minyak 5 peratus untuk negeri berkenaan.
Dakwaan kemudian muncul bahawa perjanjian itu dibuat tergesa-gesa, selain wujud teori konspirasi bahawa insiden terbabit adalah sebahagian daripada rancangan kerosakan untuk melihat Sabah kehilangan hak minyak dan gasnya. - The Vibes, 13 April 2023
