Tragedi pokok tumbang di Kuala Lumpur yang mengorbankan satu nyawa dan menyebabkan kerosakan harta benda yang ketara baru-baru ini menjadi satu peringatan untuk kita semua tentang bahaya perubahan iklim terhadap ekonomi dan juga keselamatan awam di negara kita.
Memandangkan kini kejadian cuaca yang ekstrem menjadi lebih kerap dan membimbangkan akibat pemanasan global, negara kita perlu menyusun strategi penyesuaian dan mitigasi yang teguh untuk memastikan kelestarian dan kesinambungan ekonomi dan kesejahteraan awam.
Ekonomi Malaysia, yang sangat bergantung pada berberapa sektor terdedah kepada bahaya iklim dan bakal menghadapi risiko yang besar daripada kesan perubahan iklim yang melata. Sektor pertanian Malaysia menyumbang sekitar lapan peratus kepada KDNK dan sangat terdedah kepada cabaran iklim seperti kemarau, banjir dan wabak perosak. Gangguan dalam hasil dan pengeluaran tanaman boleh menyebabkan ketidakamanan makanan (food insecurity), inflasi dan ketidakseimbangan perdagangan. Sebagai contoh, banjir 2014 di Kelantan, Terengganu dan Pahang menyebabkan anggaran RM297 juta kerosakan pertanian, menggambarkan kelemahan sektor itu.
Peristiwa cuaca ekstrem, seperti ribut petir baru-baru ini yang mencetuskan insiden tumbang pokok tragis, boleh merosakkan infrastruktur kritikal dengan teruk seperti rangkaian pengangkutan, utiliti dan bangunan. Banjir Pulau Pinang 2017, yang menyebabkan kerugian RM200 juta, menyerlahkan tekanan kewangan terhadap kewangan awam dan gangguan aktiviti ekonomi.
Industri pelancongan Malaysia yang berkembang maju, khususnya di kawasan pantai seperti Langkawi dan Pulau Pinang, mungkin mengalami peningkatan paras laut, hakisan pantai, dan kemerosotan tarikan semula jadi seperti pantai dan terumbu karang. Kajian 2019 mengunjurkan bahawa kenaikan paras laut boleh menjejaskan sehingga lima peratus cdaripada KDNK Malaysia, terutamanya kesan kepada sektor pelancongan dan komuniti pesisir pantai.
Perubahan iklim boleh memburukkan lagi penyebaran penyakit bawaan vektor seperti denggi dan malaria, serta penyakit berkaitan haba. Ini boleh meningkatkan kos penjagaan kesihatan, ketidakhadiran di tempat kerja dan kehilangan produktiviti yang ketara. Wabak denggi 2019, yang menyaksikan lebih 130,000 kes, menggariskan risiko kesihatan yang dikaitkan dengan peningkatan suhu iklim kesan daripada pemanasan global.
Sektor tenaga Malaysia, yang sangat bergantung kepada bahan api fosil, menghadapi risiko peralihan apabila dunia bergerak ke arah sumber tenaga bersih. Selain itu, kekurangan air dan kehabisan sumber boleh mengganggu operasi perindustrian dan aktiviti ekonomi. Krisis air 2016 di Selangor, yang menjejaskan berjuta-juta penduduk dan perniagaan, menunjukkan keperluan kritikal untuk keselamatan sumber asli seperti air.
Untuk mengurangkan risiko ekonomi akibat perubahan iklim dan memastikan pembangunan mampan, kerajaan Malaysia mesti mengambil tindakan yang tegas dan komprehensif merentasi pelbagai bidang:
1. Kukuhkan Strategi Penyesuaian Iklim
Mengutamakan pembangunan infrastruktur kritikal yang kalis iklim, melaksanakan pelan pengurusan risiko bencana yang teguh, dan meningkatkan daya tahan bandar melalui langkah seperti infrastruktur hijau dan perancangan bandar yang mampan. Sebagai contoh, menaik taraf sistem perparitan di kawasan mudah banjir boleh mengurangkan kesan kejadian hujan lebat.
2. Menggalakkan Pertanian Mampan Dan Keselamatan Makanan
Kerajaan harus melabur dalam amalan pertanian pintar iklim yang mementingkan kelestarian dan menggunakan sumber dengan berhemah. Di samping itu membangunkan varieti tanaman tahan kemarau, dan mempelbagaikan sumber makanan untuk mengurangkan pergantungan kepada import makanan yang keterlaluan. Memperkukuh perkhidmatan pengembangan pertanian dan menyediakan sokongan untuk petani pekebun kecil boleh meningkatkan daya tahan dalam sektor ini.
3. Mempercepatkan Peralihan Kepada Tenaga Hijau Dan Mengurangkan Pembebasan Karbon Ke Alam Sekitar
Memberi insentif kepada penggunaan tenaga boleh diperbaharui, menggalakkan langkah kecekapan tenaga, dan menghentikan subsidi bahan api fosil secara berperingkat. Membangunkan strategi komprehensif untuk peralihan yang adil, termasuk melatih semula pekerja dan memupuk industri hijau, adalah penting. Program Solar Skala Besar (LSS) Malaysia adalah satu langkah ke arah yang betul, tetapi lebih banyak perlu dilakukan.
4. Tingkatkan Tadbir Urus Dan Penyelarasan Iklim
Menubuhkan pihak berkuasa perubahan iklim negara yang berdedikasi untuk menyelaraskan dasar, memantau kemajuan, dan memastikan pelaksanaan yang berkesan merentas kementerian dan pihak berkepentingan. Badan pusat ini akan menyelaraskan usaha dan meningkatkan akauntabiliti.
5. Melabur Dalam Penyelidikan Iklim Dan Sistem Amaran Awal
Meningkatkan keupayaan pemodelan iklim ( climate modelling) tempatan, memanfaatkan teknologi termaju seperti penderiaan jauh (remote sensing) dan analitik data besar (Big Data Analytics), dan menambah baik sistem amaran awal untuk kejadian cuaca ekstrem. Ini boleh membantu dalam penyediaan dan tindak balas yang lebih cekap dan berhasil bila berhadapan dengan bencana berkaitan iklim.
6. Melaksanakan Kempen Pendidikan Iklim Di Seluruh Negara
Langkah pertama dalam penyelesaian masalah ialah menerima haikat masalah itu benar-benar wujud. Jika pemahaman masih di peringkat yang lemah ini akan merumitkan lagi penerimaan umum kepada masalah perubahan ilkim. Melibatkan orang ramai dalam usaha-usaha Kerajaan akan menghasilkan pemahaman yang lebih mendalam memastikan sokongan dan penyertaan meluas dalam inisiatif mengekangkan perubahan iklim global.
7. Usaha Pemuliharaan Dan Pemulihan Ekosistem Semula Jadi
Pemuliharaan sepsis seperti bakau, hutan dan tanah lembap yang menyediakan perkhidmatan ekosistem yang berharga dengan dan meningkatkan daya tahan iklim. Inisiatif "Central Forest Spine" bertujuan untuk menghubungkan hutan yang berpecah-belah, memelihara biodiversiti dan mengurangkan kesan iklim.
8. Mengukuhkan Kerjasama Antarabangsa
Mengambil bahagian secara aktif dalam rundingan iklim global, berkongsi amalan terbaik dengan negara lain, dan secara proaktif menggunakan mekanisme pembiayaan antarabangsa untuk menyokong usaha iklim Malaysia. Usaha kerjasama boleh meningkatkan kesan inisiatif nasional. Menangani pelbagai cabaran yang ditimbulkan oleh perubahan iklim memerlukan pendekatan yang holistik kerana ianya memerlukan kerjasama dan sokongan keseluruhan agensi kerajaan, melibatkan semua sektor masyarakat dan memerlukan penyelesaian inovatif. Dengan mengambil langkah proaktif untuk meningkatkan daya tahan dan peralihan ke arah ekonomi rendah karbon, Malaysia boleh mengurangkan risiko ekonomi yang ditimbulkan oleh perubahan iklim dan membuka jalan bagi pertumbuhan yang mampan dan inklusif untuk generasi akan datang. Insiden tragis di Kuala Lumpur menjadi peringatan yang menyentuh hati bahawa masa untuk bertindak ialah sekarang.
